بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Dini ve İLmi ARAştırmalar Merkezi

BIG BANG TEORİSİ KISACA NEDİR?

Evren nasıl oluştu sorusuna bir katkı olarak Big Bang teorisi (büyük patlama teorisi), evrenimizin başlangıcını, evrenin oluşumunu ve evrenin genişlemesini matematiksel uzay bilimlerinin diliyle açıklayan önemli bir bilimsel çalışmadır.

Teoriye göre, evrenimiz 13.7 milyar yıl önce tekillik olarak tanımladığımız ve tüm evren malzemesinin tek bir yerde toplandığı son derece yoğun ve son derece enerjik bir noktanın patlaması veya genişlemesidir. Evrenin oluşumu ve milyarlarca ışık yılı genişlemesinin başlangıç noktası bu big bang tekilliğidir.

Big Bang Teorisini Kim Ortaya Attı?

Evrenin genişlediğini teorik olarak ispatlayan ve Big Bang teorisini 1922 yılında ortaya atan Rus fizikçi ve matematikçi Aleksandr Fridman oldu. Astronom Edwin Hubble yaptığı araştırmaların sonucunda 1929 yılında evrenin genişlediğini gözlemsel olarak ispatlaması Big Bang teorisinin gelişmesine önemli bir katkı sağladı.

Big Bang Teorisinin Bazı Kanıtları

Edwin Hubble 1929 yılında galaksilerin uzaklığa bağlı olarak uzaklaştığını keşfetti. Bu bilimsel buluşa Hubble Yasası denir. 1960’lı yıllarda keşfedilen kozmik mikrodalga arkaplan ışınımı büyük patlamanın kalıntısı Big Bang teorisine diğer bir kanıt olarak düşünülüyor. Ayrıca uzayda en çok bulunan maddelerin hafif elementler (hidrojen ve helyum) olması, big bang teorisini destekler nitelikte.

BIG BANG TEORİSİNE GÖRE EVRENİN OLUŞUMU NASILDIR?

Teorinin gözlemsel temeli Edwin Hubble’a dayanır. Edwin Hubble’ın 20. yüzyılın ilk çeyreğinde yaptığı bir dizi teleskop çalışmaları sonucunda galaksilerin birbirinden uzaklaştığını farketti. Galaksiler hızla uzaklaşıyordu dahası evren genişliyordu. Sorular birbirini takip etti. Evren neden genişliyordu? Evrenin oluşumu büyük bir patlamayla mı başladı, öyleyse big bang nasıl oldu?

Evren genişlediğine göre evrenin başlangıç noktası, yayıldığı bir kaynak olmalıydı..

Big bang teorisine göre evrenin başlangıcında tek bir tekillik vardı. Bu tekillik, çok küçük bir noktanın bu koskoca evreni taşıyabilen yoğunluğu ve enerjisi vardı. Bu başlangıç noktası büyük patlama dediğimiz bir açılmayla 13.7 milyar yıldır devam eden bir genişlemeye neden oldu  ve evrenin varoluşu başladı. Eski tip tüplü televizyonların kanallar arasında çıkardığı karlanma hışırtısı büyük patlamanın kalıntısı olarak bilinir.

Evrenin 1. saniyesinde sıcaklık yaklaşık 5.5 milyar santigrat dereceydi. Evren genişledikçe giderek soğumaya başladı. Serbest halde nötron, proton ve elektronlar meydana geldi. Bu temel parçacıklardan nötr atomlar meydana geldi. Bu nötr atomlar da big bangten 380,000 yıl sonra ışığın oluşmasına sebep oldu ve evren aydınlanmaya başladı.

Bu ilk ışık kozmik mikrodalga arkaplan ışıması (CMB) olarak bilinir. CMB teorik olarak öne sürüldükten 20 yıl sonra 1968 yılında bulundu.

İlk ışıklardan sonra karanlık çağlar başladı. Evrenin oluşumunda ilk yıldızlar yaklaşık 400 milyon yıl sonra ortaya çıkacaktı. Galaksiler ve gezegenlerin oluşumu ve nihayetinde evrenin oluşumunun son evresi olan  bitkiler, hayvanlar ve insanlar yaratıldı.

Big bang teorisi yıldızların, galaksilerin, evrenin oluşumunu açıklıyor.

CMB keşfini takip eden çalışmalarla keşfedilen belki de en ilginç gelişme ise gezegenlerin, yıldızların ve galaksilerin maddesinin evrenin sadece %5’i olmasıydı. Evrenin kalanı mahiyeti henüz bilinmeyen fakat etkilerini gözlemlediğimiz karanlık madde ve karanlık enerjiydi.

İlginç şekilde evrenin genişleme hızı giderek artmaktadır. Galaksiler bizden uzaklaştıkça hızlanmaktadır. Evren genişlemeye devam edecek mi, duracak mı yoksa çökecek mi? Bunlar uzay bilimcilerin cevap aradığı sorulardan bazıları. Ayrıca evrenin ortalama sıcaklığı mutlak donma noktasına sadece 2-3 derece uzakta. Evrenin bu çok soğuk hali durarak bir merkeze doğru çökeceğinin bir sinyali olabilir.

Büyük Patlamadan Önce Ne Vardı?

Stephen Hawking, George Ellis ve Roger Penrose yaptıkları hesaplamalara göre big bang tekilliğinden önce zaman, mekan, enerji ve boşluk yoktu. Yani büyük patlamadan önce günümüz biliminin tanımlayabileceği hiç bir şey mevcut değildi.

Tekillik neredeydi ve nasıldı? Emin değiliz fakat emin olduğumuz şey, evrenin oluşumu ve var oluşu yüksek bir gaye içindi:

KURANI KERİMDE EVRENİN YARATILIŞI İLE İLGİLİ AYETLERİN MEALLERİ

“Şüphesiz Rabbiniz Allah, gökleri ve yeri altı günde yarattı, sonra Arş üzerine hükümran oldu. O, geceyi durmadan onu kovalayan gündüze bürüyüp örter; güneş, ay ve yıldızlar emrine âmâdedir. İyi biliniz ki yaratma ve emir O’nundur. Âlemlerin Rabbi olan Allah ne yücedir.” A’raf Suresi, 54. Ayet

“Biz göğü kudretimizle bina ettik. Hiç şüphesiz biz, çok genişlik ve kudret sahibiyiz.” Zariyat Suresi, 47. Ayet

“Şüphesiz göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelişinde, insanlara yarar şeylerle denizde akıp giden gemide, Allah’ın yukarıdan bir su indirip de onunla yeri ölümünden sonra diriltmesinde, diriltip de üzerinde deprenen hayvanları yaymasında, rüzgarları değiştirmesinde, gök ile yer arasında emre hazır olan bulutta şüphesiz akıllı olan bir topluluk için elbette Allah’ın birliğine deliller vardır.” Bakara Suresi, 164. Ayet

“Hem o göğü, yeri ve aralarındakileri biz boşuna yaratmadık. O, kâfirlerin zannıdır. Onun için vay ateşe girecek olan kâfirlerin haline!” Sad Suresi, 27. Ayet

“Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde selim akıl sahipleri için gerçekten açık, ibretli deliller vardır.” Al-i İmran Suresi, 190. Ayet