بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Dini ve İLmi ARAştırmalar Merkezi

Tezkiye-i nefs

Nefsin hevasının kelepçesinden ve küçük büyük bütün fena ahlaktan temizlenmesiyle kalb salah bulur, hürriyetine kavuşur. beşeri vasıflardan ubudiyeti engelleyen fena beşeri vasıflar cidden çoktur. Ve beşeri vasıfların sahibi, nifakla, fıskla suçlanır. Mesela başta
1- Kibirlilik = ululuğu taslamak,
2- Kendi kendini beğenmek, yapmacık iyilikleri gösterişten ibaret riya',
3- Halk nazarında kendini gösteriş arzusu, yani meşhur olmayı arzulamak,
4- Mal, makam, kadir ve kıymet sevgisi olmak üzere beş şeydir. İnsanın yaradılışından itibaren bu kök sayılan fena hasletlerden birçok  fena hasletler dallanır.

Mesela düşmanlık yapmak, kin beslemek, ikide bir kızmak, servet ve riyasetle üstünlüğünü gösteren kimselere zilletini izhar etmek, fakirleri tahkir etmek, rızkın Allah Teala tarafından gelmesine güven bağlamamak, halkın kalbinden kadir ve kıymetinin düşmesinden korkmak, cimrilik, bahillik yani hak yolunda harcanmasıyla malın tükenmesinden korkmak, tul-i emel yani amaçlarını Allah Teala'nın razı olmadığı dünya debdebesine - servet çoğaltmak, keyf, sefa yapmak gibisine - bağlamak, Şımarıklık, var nimetiyle böbürlenmek, zekasıyla halka tuzak açmak, alış verişte aldatmak, - mesela murat taksiyi almaya borçsuz gücü yeten kimsenin mersedes taksiyi borçla alıp kullanması gibi - kendisinde bulunmayan servet ve nimetle görünüş, yapmacık şeylerle sevinmek, riyaset veyahud serveti ele geçirmek için dalkavukluk yapmak, Sert kalbli olmak, muhatabını zayıf görerek kendisine bağırmak, böylece bağıranlara karşı korkup yumuşak davranmak, din münkirlerinin telkinlerine aldırış etmek, zayıflara eza cefa vermek, kuvvetlilere karşı dini izzetini bırakmak, acelecilik, öfkeli olmak, daimi surette üzüntülü görünmek, dar göğüslü olmak, az merhametli olmak, salihlerden utanmamak, Allah Teala'nın verdiği rızkla kanaat etmemek, riyaset sevdasında bulunmak, üstünlüğü taleb etmek, kendi nefsi için intikam aramak, fırsatları kullanmak, servet, evlad yahud riyasetin inkiraza uğraması üzerine sabırsızlık, dine muhalif sözü reddedildiğinde kızmak gibilerin hepsi, yukarıdaki beş temel fenalığın dallarıdır.
İç duyguları ve kalbi bu gibi fena hasletlerden arındırmaya " Tezkiye-i nefs " ve " Tahliye " denilmektedir. [28/s..]
KÖŞE YAZILARI
ŞİİR
SORU VE CEVAP