بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Dini ve İLmi ARAştırmalar Merkezi
ESMÂU-L-HÜSNÂ
ESMÂU-L-HÜSNÂ
Er-Rahmân; hakiki nimet veren, dünya ve ahrette tam rahmetle kuluna tecelli eden, nimetini umum mahluka ulaştıran;1
Er-Rahim ise: ahirette sadece Mü’min kuluna umum nimetini ulaştıran demektir.2
El-Meliku=El-Mâliku, tam mülk ve mülkünde tam kuvvet sahibi demektir. Yoktan var etmeye yani icada muktedir olmayana hakiki manada melik denilmez. Bu takdirde mülkünde ğâlib ve kudret sahibi, icada yani var etmeye, imâta yani yok etmeye muktedir demektir.3
El-Kuddûsu ism-i şerifinin manası, Zât-ı Şerifi’nin bütün noksanlıklardan pak ve temiz olması demektir. Çünkü Melik olan aynı zamanda var edici, kemâle erdirici Rabb=Sahibdir. Rabb olan elbette Zâtı’nda ve Sıfatı’nda pâk, âli ve mukaddestir.4
Es-Selâmu ism-i şerifinin manası, Zâtı’nda, Sıfatı’nda ve Fiili’nde ayıbdan, hudus= sonradan var olmaktan, denk ve benzerden, mülküne âfat gelmekten, işlerinin eksikliğinden pâk ve uzak demektir.5
El-Mu’minu ism-i şerifinin manası, Feyz-i Akdese nazaran yaşatmak istediği bütün maklukunun aleyhinde gelen sebebleri kesen, lehinde gelen bütün sebebleri yaratıp yönelten, dünyada üzüntü ve korkuyu has kulundan alıkoyan, ahirette kıyamet gününün korkusundan has kulunu güven altına alan, yine Feyz-i Akdese mebni, kitablarını, nebilerini, rasullerini güven altına alan ve mucize ile onların davalarını destekleyen, evliyayı his ve koruması altına alan, ahirette de Feyz-i Mukaddese veyahud Feyz-i Makdise mebni, rahmetini enbiya, rusul ve evliyâsına, veli kullarına tahsis edendir.6El-Muheyminu, icad ettiği mahlukunu yaşatmak istediği müddette halini bilen ve daimi murakabe eden, hıfz-u himayesini kanat gibi üzerlerine gererek, âfat ve avcılardan koruyan, ecellerinin vakitlerine kadar bizzat rızk ve avlarını mahluklarına ileten, davetine icabet edenlere güzel ahlakı bağışlayan, Rububiyetini hakkıyla icra eden demektir.7
El-Hakemu ism-i şerîfinin manası: Öyle bir hükümdardır ki, hükmünü reddedecek, tehir edecek hiçbir nesne yoktur. Öyle bir hükümdardır ki, hak ve bâtılı birbirinden rahatlıkla tefrik eder. Hikmet sahibi bir hakîm olduğundan mutlak hikmetini icra eder. Binaeneleyh emrine itaatini mükafatlandırır; karşı geleni dilerse cezalandırır, dilerse afuv eder. Ancak Allah Azze ve Celle küfür ve şirki afuv etmeyeceğini bildirmiştir. Ondan başka dilediğine en büyük günahı afuv edeceğini va'detmiştir.
El-Adlu ism-i şerîfinin manası, layıkıyla hükmünü icra eden kimseye zulmetmeyendir. Allah Azze ve Celle fiilinde zulümden berîdir; hükmü doğru ve gerçektir, hakka mutabıktır.
El-Latîfu ism-i şerîfinin manası, dünyevi ve uhrevi olarak sonuçta kulun yararına nimeti ulaştırıcı, kulun ummadığı bir yerden ona nimet kapılarını açıcı demektir.
El-Habîru ism-i şerîfinin manası, eşyanın içinde en gizli hisleri bilen, ilminden hiçbir şeyi kaçırmayan ve bildiğini rahatlıkla ifade eden yani gayrına bildiren demektir.
El-Halîmu ism-i şerîfinin manası, suçlunun cezasını hemen vermeyen, tehir eden veyahud büsbütün suçunu, cezasını kaldıran demektir.El-Azîmu ism-i şerîfinin manası, akıl Zâtı'nın büyüklüğünü idrakten aciz ve Kendisi hüviyetiyle mahlukunun zâhirî ve bâtınî duygularının kuşatmasından pak ve münezzeh olandır.
El-Ğafûru ism-i şerîfinin manası, kulunun günahlarını örten, bağışlayan ve kulunu müstehak olacağı azabdan koruyan, günahlardan uzaklaştıran, kötülüklerden temizleyendir.
El-Aliyyu ism-i şerîfinin manası, mertebe, derece ve şeref olarak en yüce, kalblerin celal ve azametinde hayrete düştüğü ve O'nu layıkıyla vasfetmekten aciz kaldığı en ekmel Zat demektir.
Eş-Şekûru ism-i şerînin manası, merhametine mazhar ettiği kimselerin çok az zikir ve ibadetleri üzerine çok sevab bağışlayan; gazab ettiği kulunu, en az bir kötülüğü üzere hesaba çeken demektir.
El-Kebîru ism-i şerîfinin manası, icad ve imdad vasıflarıyla en büyük, azamet ve kibriyâya layık zat demektir.
Eş-Şekûru ism-i şerînin manası, merhametine mazhar ettiği kimselerin çok az zikir ve ibadetleri üzerine çok sevab bağışlayan; gazab ettiği kulunu, en az bir kötülüğü üzere hesaba çeken demektir.
El-Hafîzu ism-i şerîfinin manası, var ettiği mahlukunu yaşatacağı müddette âfat ve zevalden korumasıdır.
Er-Rakîbu ism-i şerîfinin manası, arştan farşa kadar cem'an ve ferden bütün mahlukunu tek tek gözetleyen ve hiçbir şey ilminden yani nezaretinin altından çıkmayan, daimi bir sûrette nigâhban demektir.
El-Celîlu ism-i şerîfinin manası, sıfatlarını, fiilini ilan ederken, hükmünü icra edeken, suçlulara ceza verirken, hiç kimsenin O'na yanaşıp hükmünü geriletmeye muktedir olmayacağı Zat demektir veEl-Muntakimu: intikamını rahatlıkla almaya güçlüdür,
El-Kahhâru: karşısına gelenleri şiddetle kahredici, Şedîd-ul-İkâb: azab vermesi pek çetin ve acıklıdır vasıflarının manasını taşıyan bir sıfattır.
El-Mukîtu ism-i şerîfinin manası, nebat, hayvan ve insan gibi rızka muhtac olan mahlukunun, maddi olsun manevi olsun azıklarını var eden; ve o azıktan, bunca cins, nevi' ve ferdleri ayrı ayrı canlılardan her birinin ayrı ayrı rızklarını hazırlayan ve onlara ulaştırandır.
El-Hafîzu ism-i şerîfinin manası, var ettiği mahlukunu yaşatacağı müddette âfat ve zevalden korumasıdır.Er-Rakîbu ism-i şerîfinin manası, arştan farşa kadar cem'an ve ferden bütün mahlukunu tek tek gözetleyen ve hiçbir şey ilminden yani nezaretinin altından çıkmayan, daimi bir sûrette nigâhban demektir.
El-Vekîlu ism-i şerîfinin manası, bizzat mahlukun tedbirinde olup mahlukun acizliğini gideren, mahlukun yapamadığı işi kendisine kolaylaştıran, mahlukun haddini bilip merhametiyle maksadına ulaştıran demektir.
El-Kaviyyu ism-i şerîfinin manası tam güç sahibi, gizlide ve aşikârda mahlukuna his ve hareket gücünü veren, demektir. Doğrusu yapmakta e yapmamakta müstakil gücüyle, tam gücüyle tasarruf edebilen demektir.El-Metînu ism-i şerîfinin manası, El-Kaviyyu ism-i şerîfinin manasında olup, daha mükemmel, gücü harcamakta ve harcamamakta metanetli demektir. Yani isteğiyle hükmünü icra etmeye en mükemmel kuvvet sahibi demektir.
El-Vâlî ism-i şerîfinin manası, kulunun işlerini Bizzat idare eden, kuluna üzüntü, sürûr ve hoşnutluk veren, hükmünü dilediği sûrette mahlukunda icra eden ve idaresine mebnî kulun isteğine uygun yol gösterendir.
El-Muteâlî ism-i şerîfinin manası, makam ve sıfatı itibarıyla çok yüce, noksanlıklardan pak ve âlî olan demektir.
El-Berru ism-i şerîfinin manası, ihsanıyla, merhamet ve şefkatiyle kulunu kucaklayan, isyan ettikleri halde kulundan iyiliklerini kesmeyen, maddi ve manevi rızıklarını bağışlayan demektir.
Et-Tevvâbu ism-i şerîfinin manası, ciddi dönüşle kendisine dönenlerin mazeretini kabul eden, ceza vermesini mükafat vermesine çeviren ve dönüş vesilelerini tevbe edenlere yaratan demektir.
En-Nûru ism-i şerîfinin manası, Kendi Zâtı’yla Kendi Zâtı’na açık, zâhir, gayrını zuhur mertebesine çıkaran, mazhar kılan ve Zâtı’nın nûruyla hem Zâtı’nı hem de mâsivâ olan mahlukunu müşahede eden, Vahidiyet makamıyla Ez-Zâhir ismiyle her şeye açık olan demektir.El-Hâdi ism-i şerîfinin manası, yaratmış olduğu mahlukunu rızkına, rızkını mahlukuna ileten, aslî vatanının müştâkı olan âşıklarını, nurlarının müşahedesine inayetiyle muvaffak kılan ve o nurlara ulaşmak için sebeb yaratan, mahlukuna doğru yol gösteren ve mahlukundan icabet edenleri doğru yola yürüten demektir.
El-Evvelu ism-i şerîfinin manası, her şeyden önce olan ve ezelî demektir.
El-Âhiru ism-i şerîfinin manası, mahlukunun fenâsından sonra nihayetsiz bekâsından daimi olması demektir.
Ez-Zâhiru ism-i şerîfinin manası, ayet ve mahlukuyla çok açık, doğrusu İsim, Sıfat ve Fiili’yle çok aşikâr;
El-Bâtinu ism-i şerîfi de, Zât-ı Şerîfi, mahlukunun zâhirî ve bâtınî duygularından çok gizli demektir.