بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Dini ve İLmi ARAştırmalar Merkezi

Hazreti Ali radıyallahu anha'dan şöyle anlatıldı:
Birini gördü; halka nasihat ediyordu. Sordu:
"Nasihi mensuhu bilir misin?" O "Hayır." deyince:
"Helak ettin, helaka gittin." buyurdu.


Not: NESH: "Bir hükmü değiştirmek, iptal etmek." NASİH: "Hükümsüz bırakan, değiştiren." MENSUH: "Hükümsüz bırakılan, değiştirilen."

AHKÂM-I FER'İYYE, FER'Î HÜKÜMLER : "Esasa ait olmayan hükümler."
"Temel ve değişmez hükümlerin dışında kalan hükümler."

İslâm dininin hükümleri geçmiş dinlerin hükümlerini nesh etmiştir.
Bütün bu nesihler, temel ve itikadî hükümlerde değil, ibadet ve muamelata dair fer'î hükümlerde gerçekleşmiştir.

Bu gerçek Nur Külliyatında şöyle ifade edilir:

"Asırlara göre şeriatlar değişir. Belki bir asırda, kavimlere göre ayrı ayrı şeriatlar, peygamberler gelebilir ve gelmiştir. Hâtem-ül Enbiya'dan sonra şeriat-ı kübrası, her asırda, her kavme kâfi geldiğinden, muhtelif şeriatlara ihtiyaç kalmamıştır. Fakat teferruatta, bir derece ayrı ayrı mezheblere ihtiyaç kalmıştır." (Sözler, s. 485)

“Fer'î hükümlerden biri, bir zamanda maslahat iken, diğer bir zamana göre mazarrat olur. Veya bir ilâç, bir şahsa deva iken, şahs-ı âhere dâ' olur. Bu sırdandır ki, Kur'ân fer'î hükümlerden bir kısmını nesh etmiştir. Yani vakitleri bitti, nöbet başka hükümlere geldi, diye hükmetmiştir.” (İşarât-ül İ'caz, s. 50)

Temel hükümler bütün peygamberler için aynıdır; değişmez, nesh olmaz. Meselâ, imanın rükünleri bütün hak dinlerde aynıdır ve ibadet bunların hepsinde vardır. Ama ibadetin fer'î hükümlerinde, yani teferruatında farklılıklar görülür. İbadetin şekli, vakti, kıblenin yönü gibi hükümlerde nesh söz konusu olmuştur.