tedbîr
Allah Teâlâ'nın mahlukunda tedbîri:icad ve imdadıyla tasarruf etmesi demektir:
Bütün kainat, icadıyla var olmakta, imdadıyla da yeşermekte, yaşamakta, harekete geçmekte, nizam bulmaktadır.
Mahlukundan imdadını keserse nizam ve tabiî kanunlar sükûn bulur, nizam bozulur.
Mahlukundan icadını keserse mahluku büsbütün yok oluverir.
Böylece âlemde tedbîr etmesi:Hüküm ve takdîr etmesi demektir.
İcad ve imdad itibariyle Sünnetullah olan tabiî kanunlarını, kulun lehine icra ederse Cemal sıfatıyla; aleyhine icra ederse Celal sıfatıyla tedbir ve tasarruf etmiş olur.
Bu cihetle ,mecâzen değil, hakîkî isnadla tedbîrini mahlûka izafe eden, müşrik olur. İşte şirk de budur. İnkar edense kâfir olur.Bazen küfür , şirk birleşir; bazen ayrılır. İkisi de küfürdür.(43/s.41)